Pomoc psychologiczna? Tak, ale gdzie i dla kogo?

Dyrektywa gwarantuje dostęp do bezpłatnej pomocy psychologicznej – zwłaszcza dla ofiar przemocy seksualnej, domowej, dzieci i osób szczególnie narażonych. Niestety, w Polsce ten dostęp jest bardzo ograniczony.


Ofiary z mniejszych miast czy wsi często nie mają do kogo się zwrócić. Publiczne poradnie są przeciążone, a fundusze przyznawane NGO z Funduszu Sprawiedliwości nie zawsze są wystarczające. Często pomoc psychologiczna jedna wizyta i to tylko wtedy, gdy ofiara trafi do odpowiedniego punktu.
🧠 Trauma nie znika po pierwszej rozmowie.
👥 Osoby skrzywdzone potrzebują kompleksowego i długofalowego wsparcia, które jest dostępnie lokalnie, bez barier finansowych, w atmosferze zaufania.
💡 Czas na systemowe inwestycje w psychologów, psychiatrów i ośrodki interwencji kryzysowej!

Kampania jest realizowana przez Stowarzyszenie DROGA i Stowarzyszenie ARKA przy współpracy z wydziałem Prawa i Administracji UWM w Olsztynie w ramach projektu „Prawa człowieka dla ofiar przestępstw” współfinansowanego ze środków UE.

Gdzie są tłumacze? Bariery językowe a prawo do bycia rozumianym

Dyrektywa jasno mówi: każda ofiara ma prawo do zrozumienia i bycia zrozumianą i to od pierwszego kontaktu z Policją aż po udział w rozprawie sądowej. Dla osób nieznających języka polskiego oznacza to dostęp do tłumacza ustnego i pisemnego oraz dokumentów w zrozumiałej formie.
Tymczasem rzeczywistość bywa inna. Tłumacze są niedostępni, wzywani z opóźnieniem, a czasem w ogóle nie są obecni przy przesłuchaniu. Ofiary cudzoziemskie często nie rozumieją, co podpisały, nie wiedzą, jakie mają prawa i czego się od nich oczekuje.
👎 To nie tylko luka organizacyjna, to naruszenie prawa do sprawiedliwego procesu.
🗣️ Wystarczy jedno nieprzetłumaczone zdanie, by ofiara została wykluczona z własnej sprawy.
🔁 Potrzebujemy lepszej dostępności tłumaczeń i ich jakości, także w mniejszych miejscowościach i w trybie pilnym.

Kampania jest realizowana przez Stowarzyszenie DROGA i Stowarzyszenie ARKA przy współpracy z wydziałem Prawa i Administracji UWM w Olsztynie w ramach projektu „Prawa człowieka dla ofiar przestępstw” współfinansowanego ze środków UE.

Rzeczywistość zamiast teorii. Ochrona praw dzieci – ofiar przestępstw

Należy zapewnić dzieciom – ofiarom przestępstw realne bezpieczeństwo i ochronę, wiele jej kluczowych założeń wciąż nie funkcjonuje w praktyce. Przykład? Oczekiwanie dziecka na przesłuchanie w tzw. „przyjaznym pokoju”.

🧸 Oczekiwanie nie takie przyjazne

Choć samo przesłuchanie bywa prowadzone w odpowiednich warunkach, problemem okazuje się… czas i miejsce oczekiwania. Dziecko często przebywa w hałaśliwym, stresującym korytarzu sądowym, z realnym ryzykiem spotkania sprawcy. To nie tylko zaniedbanie organizacyjne, to emocjonalne obciążenie, które może zniszczyć efekty całego procesu. Potrzebujemy zmian w infrastrukturze sądowej i logistyce przesłuchań. Już teraz.

🤝 Współpraca instytucji – punkt krytyczny

Pomoc ofiarom przemocy, szczególnie dzieciom, wymaga współpracy między sądami, Policją, prokuraturą i organizacjami pozarządowymi. Tymczasem taka współpraca bywa incydentalna i oparta na dobrej woli, a nie na trwałych zasadach. Czas na obowiązkowe, sformalizowane mechanizmy współpracy z NGO, bo bez nich system kuleje.

💻 Głos przez ekran – nowoczesne technologie w służbie ochrony

Brakuje rozwiązań IT, które pozwoliłyby ofiarom i świadkom zgłaszać przemoc na odległość. Gdy ofiara nie może lub nie chce mówić osobiście, powinna mieć możliwość działania przez aplikację, formularz, komunikator. To szansa także dla świadków tak, by zareagować, zanim będzie za późno.

📣 Świadomość społeczna – wciąż jej za mało!

Przemoc się zmienia. Jej formy, narzędzia, mechanizmy. Społeczeństwo musi być na bieżąco. Edukacja o prawach ofiar i reagowaniu na przemoc to nie jednorazowa kampania. To proces. Dlatego nie można rezygnować z działań uświadamiających w szkołach, mediach, urzędach.

Kampania jest realizowana przez Stowarzyszenie DROGA i Stowarzyszenie ARKA przy współpracy z wydziałem Prawa i Administracji UWM w Olsztynie w ramach projektu „Prawa człowieka dla ofiar przestępstw” współfinansowanego ze środków UE z programu Building Bridges.

Wdrażanie Dyrektywy ds. w Polsce. Indywidualna ocena potrzeb ofiary – obowiązek tylko na papierze?

Jednym z kluczowych elementów Dyrektywy 2012/29/UE jest obowiązek przeprowadzania indywidualnej oceny potrzeb ochrony każdej ofiary przestępstwa. Zgodnie z przepisami, już na etapie postępowania przygotowawczego Policja lub Prokuratura powinny zidentyfikować, czy dana osoba wymaga szczególnego traktowania np. ochrony przed sprawcą, przesłuchania w specjalnych warunkach czy wsparcia psychologa.
W praktyce jednak wiele takich ocen odbywa się pobieżnie lub wcale. Brakuje jednolitych procedur, czasu, zasobów i wyszkolonych funkcjonariuszy. Ofiara bywa traktowana jako kolejny numer w statystyce, nie jako człowiek z konkretną historią i potrzebami.


🛑 Skutki? Ofiary narażane są na ponowne przeżywanie traumy, mają kontakt ze sprawcą w sądzie, nie otrzymują pomocy, której realnie potrzebują.
✅ Czas, by indywidualna ocena potrzeb była priorytetem, a nie pustym obowiązkiem.

Kampania jest realizowana przez Stowarzyszenie DROGA i Stowarzyszenie ARKA przy współpracy z wydziałem Prawa i Administracji UWM w Olsztynie w ramach projektu „Prawa człowieka dla ofiar przestępstw” współfinansowanego ze środków UE.

Kampania społeczna na rzecz praw ofiar przestępstw

🎯 CEL KAMPANII:
Uświadomienie ofiarom przestępstw, że mają konkretne prawa i że mogą z nich korzystać.
Chcemy przełamać milczenie, lęk i niewiedzę. Pokazać, że pomoc istnieje, jest bezpłatna i dostępna. Kampania ma również na celu edukację instytucji i społeczeństwa tak, aby prawa ofiar były respektowane w praktyce, a nie tylko na papierze.

🗓️ Co się wydarzy?

  • Seria infografik i filmików w social mediach o prawach ofiar przestępstw
  • Udostępnienie kart praw ofiar i Dyrektywy

📣 Dołącz do nas! Udostępnij. Poinformuj. Działaj.
Bo każda ofiara to człowiek, który zasługuje na szacunek, wsparcie i sprawiedliwość.

#Nie stój w milczeniu, działaj w ofiar imieniu! #DROGA #ARKA #UWM

Kampania jest realizowana przez Stowarzyszenie DROGA i Stowarzyszenie ARKA przy współpracy z wydziałem Prawa i Administracji UWM w Olsztynie w ramach projektu „Prawa człowieka dla ofiar przestępstw” współfinansowanego ze środków UE.

Prawo do odszkodowania w Chorwacji: prawo istnieje, ale nie działa w praktyce

W Chorwacji ofiary często muszą przechodzić przez długie i kosztowne postępowania cywilne, aby ubiegać się o odszkodowanie. To przestarzałe podejście zniechęca wiele osób do dochodzenia sprawiedliwości, a zbyt wiele z nich zostaje z niczym.
Ofiary nie powinny musieć toczyć kolejnej walki po tym, jak doznały krzywdy. Chorwacja musi stworzyć system, który zapewni szybkie i beztraumatyczne prawo do uzyskania odszkodowania ponieważ prawa są nic niewarte bez realnego dostępu do nich.

#VictimsRights #RightToCompensation #JusticeForVictims #Croatia #NoVictimLeftBehind #VSEAC2025 #EUYearOfVictimsRights #EndTheHurdles

Relacja z seminarium na temat praw ofiar przestępstw

2 czerwca 2025 r. na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie odbyło się seminarium poświęcone wdrażaniu Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE, ustanawiającej normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw. Wydarzenie zgromadziło ponad 60 uczestników – przedstawicieli instytucji wymiaru sprawiedliwości, środowiska akademickiego, organizacji pozarządowych oraz praktyków prawa.

Dlaczego Dyrektywa 2012/29/UE jest tak ważna?
To przełomowy akt prawny, który po raz pierwszy wprowadza w całej Unii Europejskiej wspólne standardy traktowania ofiar przestępstw. Kluczowym założeniem Dyrektywy jest uznanie ofiary za pełnoprawnego uczestnika postępowania, którego potrzeby, bezpieczeństwo i godność powinny być traktowane priorytetowo – niezależnie od rodzaju przestępstwa, miejsca jego popełnienia czy sytuacji życiowej osoby poszkodowanej.

🔹 Goście specjalni (online):
Kazimierz Ujazdowski, Stałe Przedstawicielstwo RP przy Unii Europejskiej
Aleksandra Ivaknovic , Z-ca Dyrektor organizacji Victim Support Europe

Aleksandra Ivanković podkreśliła znaczenie kompleksowego wsparcia dla ponad 5,8 mln ofiar przestępstw rocznie w Polsce. Przedstawiła kluczowe prawa wynikające z Dyrektywy 2012/29/UE, takie jak prawo do informacji, ochrony, rekompensaty i dostępu do usług wsparcia. Zwróciła uwagę na potrzebę indywidualnej oceny potrzeb ofiar oraz zapewnienia im aktywnej roli w postępowaniu. Omówiła również planowaną reformę Dyrektywy, obejmującą m.in. obowiązek wdrożenia infolinii 116 006, rozwój wsparcia w sądach i lepszą ochronę danych. Wskazała na konieczność lepszej koordynacji między służbami i dostępności usług transgranicznych. Podkreśliła, że bez rzetelnych danych trudno budować skuteczny system wsparcia.

🔹 Wystąpienia i dyskusje eksperckie:
W trakcie seminarium głos zabrali m.in.:
prokurator Rafał Łyżwa – omawiając wyzwania praktyczne w stosowaniu przepisów Dyrektywy,
dr Maciej Duda oraz dr Joanna Narodowska (UWM, Stowarzyszenie DROGA) – przedstawiając analizę aktualnego stanu wdrożenia w Polsce,
dr hab. Justyna Karaźniewicz (UKW, DROGA) – komentując sytuację ofiar w świetle badań i orzecznictwa
• Katarzyna Tomaszewska z Kancelarii Adwokackiej Katarzyna Tomaszewska, która reprezentuje małoletnich w postępowaniach prowadzonych z ich udziałem

Podinsp. Dorota Rak (Pełnomocnik ds. Ochrony Praw Człowieka KWP w Olsztynie oraz nadkom. Ewa Szczepanek (Zastępca Naczelnika Wydziału Prewencji KWP w Olsztynie) zaprezentowały działania podejmowane przez Policję w obszarze ochrony praw człowieka oraz praktyczne aspekty realizacji procedury niebieskiej karty w oparciu o zadania i uprawnienia Policji.

Wspólnym mianownikiem wystąpień była potrzeba dalszego wzmacniania roli ofiar w postępowaniach karnych, nie tylko jako źródeł dowodów, ale jako osób wymagających zindywidualizowanego podejścia, ochrony i sprawiedliwego traktowania.

Seminarium stało się również okazją do wymiany dobrych praktyk, zacieśnienia współpracy międzysektorowej oraz wspólnego namysłu nad tym, jak skutecznie wdrażać zapisy Dyrektywy 2012/29/UE w polskim systemie prawnym i instytucjonalnym.

Wydarzenie zostało organizowane w ramach projektu „Prawa człowieka dla ofiar przestępstw” realizowanego przez Stowarzyszenie DROGA i Stowarzyszenie ARKA przy współpracy z wydziałem Prawa i Administracji UWM w Olsztynie.

Czerwcowy temat miesiąca: Prawo do odszkodowania w UE

W czerwcu skupiamy się na prawie do odszkodowania dla ofiar przestępstw, analizując, w jaki sposób artykuł 16 Dyrektywy o prawach ofiar gwarantuje możliwość uzyskania decyzji o odszkodowaniu bez zbędnych barier.

💰 Prawo do odszkodowania: Ta infografika przybliża treść artykułu 16 Dyrektywy o prawach ofiar, pokazując, jak ofiary mogą otrzymać decyzję o przyznaniu odszkodowania od sprawcy – bez dodatkowych trudności i formalności. Chodzi o to, by ofiary uzyskały uznanie, wsparcie i wypłatę świadczeń w odpowiednim czasie.

VSE wspiera zmiany, które ograniczają biurokrację i pozwalają uniknąć dodatkowych traumatycznych procesów sądowych – inspirując się skutecznymi rozwiązaniami, jak te wprowadzane w Niderlandach. Dążmy do systemu, w którym ofiary nie muszą walczyć o to, co im się słusznie należy.

#VictimsRights #Compensation #JusticeForAll #VSE#EUYearOfVictimsRights

#YearOfVictimsRights #NoVictimLeftBehind #VSEAC2025

Prawa ofiar w Polsce z perspektywy

Dyrektywa 2012/29/UE ustanawia minimalne standardy w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw. Jej celem jest zapewnienie godnego traktowania ofiar, dostępu do informacji, ochrony i udziału w postępowaniu karnym. Przed jej wdrożeniem polskie regulacje były fragmentaryczne. Ofiara, jako pokrzywdzony, miała ograniczone prawa procesowe. Brakowało zintegrowanego systemu wsparcia, mechanizmów ochrony i oceny potrzeb, a działania organizacji pozarządowych nie były systemowo wspierane ani koordynowane. Polska częściowo wdrożyła Dyrektywę 2012/29/UE do prawa krajowego. Po 2018 roku przyjęto niektóre zmiany prawne, m.in. rozszerzono definicję przemocy domowej na przemoc ekonomiczną i cyberprzemoc. Jednak nadal brakuje całościowej strategii zapewniającej pełne i spójne wdrożenie Dyrektywy.

Główne problemy w praktycznym stosowaniu

  • Ofiary mają trudności w zrozumieniu swoich praw. Informacje są często przekazywane w sposób zbyt skomplikowany i mało przystępny.
  • Ocena indywidualnych potrzeb ofiary jest sporadyczna, a brak wytycznych, narzędzi i szkoleń uniemożliwia jej skuteczne wdrażanie.
  • Usługi wsparcia są nierównomiernie dostępne, zwłaszcza w regionach wiejskich.
  • Tłumaczenia i interpretacje są niewystarczające, brakuje przeszkolonych tłumaczy, co ogranicza udział ofiar w postępowaniu.
  • Odszkodowania są trudne do uzyskania: procedury są skomplikowane, mało znane, a kwoty często niewystarczające.

Obszary postępu

  • Rozszerzenie katalogu przestępstw i definicji ofiary – m.in. uznanie dzieci świadków przemocy za ofiary bezpośrednie.
  • NGO, takie jak Stowarzyszenie DROGA, aktywnie wspierają ofiary i uczestniczą w projektach unijnych.

Ograniczenia systemowe

  • Brakuje ogólnokrajowej strategii wsparcia dla wszystkich ofiar przestępstw.
  • Szkolenia dla profesjonalistów (policji, sędziów, prokuratorów) są głównie realizowane przez NGO i nie są systemowe.
  • Niewystarczająca koordynacja pomiędzy instytucjami publicznymi i organizacjami pozarządowymi.

Rekomendacje

  • Przyjęcie narodowej strategii wsparcia dla wszystkich ofiar.
  • Uproszczenie języka komunikatów dla ofiar.
  • Zapewnienie dostępności usług wsparcia w całym kraju.
  • Wprowadzenie obowiązkowej oceny indywidualnych potrzeb.
  • Finansowanie i standaryzacja szkoleń międzysektorowych.

Wiecej informacji na ten temat w raporcie przygotowanym przez Victims Support Europe w ramach projektu Benevict.

Belgia pod lupą: dostęp do wymiaru sprawiedliwości

W ramach naszego comiesięcznego cyklu poświęconego Prawu do Dostępu do Wymiaru Sprawiedliwości przyglądamy się, jak to fundamentalne prawo jest respektowane w całej Europie na gruncie unijnej Dyrektywy o Prawach Ofiar Przestępstw. Dziś kierujemy uwagę na Belgię.

Belgia poczyniła duże postępy w zakresie wsparcia dla ofiar terroryzmu i przemocy ze względu na płeć — wprowadzono m.in. schroniska, narzędzia cyfrowe i reformy prawne. Jednak wiele osób nadal pozostaje pominiętych:

❌ Ofiary spoza kluczowych kategorii mają ograniczony dostęp do pomocy
💬 Braki tłumaczy utrudniają komunikację
🔀 Fragmentacja usług prowadzi do chaosu i opóźnień

Sprawiedliwość powinna być równa — dla każdej ofiary.

VictimRights #Belgium #AccessToJustice #GenderBasedViolence #BeneVict #LegalSupport