Kategoria: Dyrektywa

Wszyscy sprawcy przemocy w rodzinie, nawet ci skazani na bezwzględną karę więzienia, powinni być zobowiązani do uczestnictwa w programie korekcyjno-edukacyjnym. Obecnie sądy nie muszą nakazywać takich działań, ale programy faktycznie pomagają zmienić zachowanie sprawców.

Jednakże obecne przepisy nie dają możliwości nałożenia obowiązku uczestnictwa w takim programie na osoby skazane na bezwzględną karę więzienia. Choć Służba Więzienna może zaproponować im udział w indywidualnym programie resocjalizacyjnym podczas odbywania kary, skazani nie są do tego zobowiązani. Jeśli opuszczają więzienie bez uczestnictwa w programie, nie są też zobligowani do jego podjęcia w przyszłości.

Ważne jest, aby wprowadzić nakaz uczestnictwa w takim programie w przypadku skazania sprawcy przemocy w rodzinie na bezwzględną karę więzienia i aby sąd orzekał ten środek w przypadku takich wyroków.

Wesprzyj naszą kampanię i zapytaj kandydata na europosła, w jaki sposób zamierza chronić ofiary przestępstw!

Kampania jest realizowana przy wsparciu organizacji #VSE (Victims Support Europe) oraz Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom i Rodzinie „Arka” im. ks. Juliana Żołnierkiewicza.

Kampania stanowi część projektu pt. „Popularyzacja zapisów europejskiej dyrektywy ustanawiającej normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw”, który jest dofinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach projektu SPLOT WARTOŚCI.

Kodeks postępowania karnego przewiduje możliwość utrwalania za pomocą urządzenia rejestrującego obraz lub dźwięk protokołowanych czynności, o czym należy poinformować osoby w nich uczestniczące. Nagrywa się przesłuchanie świadka lub biegłego w sytuacji, gdy istnieje obawa, że w dalszej części postępowania nie będzie to możliwe. Podobnie nagrywa się przesłuchanie pokrzywdzonego w przypadku spraw dotyczących przestępstw na tle seksualnym. Wprowadzenie obowiązku nagrywania dźwięku czynności protokołowanych umożliwia dokładne odtworzenie wypowiedzi świadków na kolejnych etapach postępowania karnego. Nagranie przesłuchania w fazie przygotowawczej ogranicza ryzyko naruszenia praw procesowych osób przesłuchiwanych, szczególnie tych, które nie mają obrońcy lub pełnomocnika, poprzez ograniczenie możliwości manipulowania treścią ich wypowiedzi. Ponadto, chroni to funkcjonariuszy publicznych – policjantów i prokuratorów – przed oskarżeniami o nadużycie uprawnień lub zaniechanie obowiązków. Nagrywanie rozpraw umożliwiłoby wierną rejestrację wypowiedzi, stanowisk i wniosków stron.

Wesprzyj naszą kampanię i zapytaj kandydata na europosła, w jaki sposób zamierza chronić ofiary przestępstw!

Kampania jest realizowana przy wsparciu organizacji #VSE (Victims Support Europe) oraz Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom i Rodzinie „Arka” im. ks. Juliana Żołnierkiewicza.

Kampania stanowi część projektu pt. „Popularyzacja zapisów europejskiej dyrektywy ustanawiającej normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw”, który jest dofinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach projektu SPLOT WARTOŚCI.

Dyrektywa ustanawia szereg praw i gwarancji dla osób dotkniętych przestępstwem, a jednym z najważniejszych jest zagwarantowanie im dostępu do wsparcia i pomocy. Bezpłatny dostęp do służb wsparcia ofiar jest kluczowym elementem tego systemu. Dyrektywa nakłada obowiązek na państwa członkowskie, aby zapewniły, że służby wsparcia ofiar są łatwo dostępne i świadczą niezbędną pomoc bez żadnych opłat dla osób poszkodowanych przez przestępstwa.

Obowiązek zapewnienia bezpłatnego dostępu do służb wsparcia ofiar ma znaczenie dla ochrony praw człowieka. Po pierwsze, umożliwia to ofiarom skuteczne korzystanie z praw, które zostały im przyznane w ramach dyrektywy. Dostęp do wsparcia może pomóc ofiarom w zrozumieniu ich praw i opcji, a także w skorzystaniu z dostępnych środków ochrony i rekompensaty.

Bezpłatny dostęp do służb wsparcia ofiar przyczynia się do zapewnienia równego dostępu do sprawiedliwości. Wsparcie ofiar powinno być dostępne dla wszystkich osób dotkniętych przestępstwem, niezależnie od ich statusu finansowego czy społecznego.

Bezpłatny dostęp do służb wsparcia ofiar wspiera proces rekonwalescencji i reintegracji społecznej osób dotkniętych przestępstwem. Ofiary często doświadczają trudności emocjonalnych i psychologicznych po doznaniu przemocy lub nadużyć. Dostęp do wsparcia pozwala im na skorzystanie z profesjonalnej pomocy psychologicznej, terapeutycznej oraz praktycznego wsparcia, co jest kluczowe dla ich zdrowia psychicznego i procesu zdrowienia.

Wesprzyj naszą kampanię i zapytaj kandydata na europosła, w jaki sposób zamierza chronić ofiary przestępstw!

Kampania realizowana przy wsparciu #VSE (Victim Support Europe) oraz Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom i Rodzinie „Arka” im. ks. Juliana Żołnierkiewicza

Kampania stanowi część projektu pt. „Popularyzacja zapisów europejskiej dyrektywy ustanawiającej normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw”, który jest dofinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach projektu SPLOT WARTOŚCI.

Dyrektywa, która zobowiązuje do ochrony ofiar przestępstw, szczególnie w kontakcie z wymiarem sprawiedliwości i przed wtórną wiktymizacją, nakłada na polskie prawo konieczność wdrożenia wielu przepisów. Polskie prawo staje się coraz lepsze w tym zakresie, wprowadzając nowe przepisy dotyczące ochrony ofiar, zwłaszcza w ramach postępowania karnego (w tym w szczególności dotyczących przesłuchania ofiar). Niestety, dyrektywa ta nie została w pełni wdrożona, wymaga bowiem uwzględnienia specjalnych potrzeb ochrony ofiar podczas przesłuchania.

Przepisy polskie objęły szczególną ochroną dzieci i ofiary przestępstw seksualnych, jednak inne kategorie ofiar, takie jak ofiary handlu ludźmi czy przestępstw z użyciem przemocy, również powinny być uwzględnione. Większość uwagi skupia się na dzieciach i ofiarach przestępstw seksualnych, pomijając inne, ważne grupy osób potrzebujących ochrony. Wprowadzenie przepisów wykonawczych oraz odpowiednich szkoleń dla funkcjonariuszy organów ścigania jest niezbędne dla właściwego wdrożenia tych regulacji. Konieczne jest także zapewnienie odpowiednich warunków przesłuchania, zwłaszcza poprzez specjalnie przygotowane pomieszczenia.

Decyzja o wdrożeniu szczególnych środków ochrony dla ofiar powinna być podejmowana indywidualnie, zgodnie z potrzebami każdej ofiary, a nie tylko w przypadku ofiar przestępstw seksualnych czy dzieci. Wdrożenie tych przepisów wymaga kompleksowego podejścia, zarówno pod względem ustawodawczym, jak i praktycznym, włączając w to odpowiednie szkolenia dla funkcjonariuszy organów ścigania oraz zapewnienie odpowiednich warunków przesłuchania dla wszystkich kategorii ofiar.

Polskie przepisy już od samego początku objęły szczególną ochroną dzieci oraz ofiary przestępstw seksualnych. Ostatnia nowelizacja kodeksu postępowania karnego wprowadziła kategorie szczególnych pokrzywdzonych, takich jak osoby z zaburzeniami psychicznymi czy niepełnosprawnościami. Jednakże istnieje potrzeba uwzględnienia również innych kategorii ofiar, które wymagają szczególnej ochrony, zgodnie z intencją dyrektywy.

Wdrożenie przepisów wykonawczych oraz szkoleń dla funkcjonariuszy organów ścigania stanowi kluczowy element właściwego wdrażania ochrony ofiar. Konieczne jest również zapewnienie odpowiednich warunków przesłuchania dla wszystkich kategorii ofiar, co obejmuje także potrzeby osób z zaburzeniami psychicznymi czy innymi trudnościami.

Wdrożenie przepisów nie ogranicza się jedynie do ich ustanowienia, ale przede wszystkim do ich praktycznego stosowania. Konieczne jest również zrozumienie i przestrzeganie nowych regulacji przez wszystkich uczestników procesu, włącznie z funkcjonariuszami organów ścigania oraz sądami.

prof. Justyna Karaźniewicz

prawnik, profesor w Katedrze Prawa Karnego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, członkini Stowarzyszenie DROGA.

Wesprzyj naszą kampanię i zapytaj kandydata na europosła, w jaki sposób zamierza chronić ofiary przestępstw!

Kampania realizowana przy wsparciu organizacji #VSE (Victim Support Europe) oraz Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom i Rodzinie „ARKA” im. Ks. Juliana Żołnierkiewicza z Olsztyna

Artykuł i kampania społeczna powstały w ramach grantu pt.: „Popularyzacja zapisów europejskiej dyrektywy ustanawiającej normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw”, który jest dofinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach projektu SPLOT WARTOŚCI.

Dyrektywa ofiarowa nakłada na państwa członkowskie obowiązek zapewnienia dzieciom dostępu do bezpłatnych usług wsparcia i pomocy. Oznacza to, że dzieci, które padły ofiarą przemocy, wykorzystania czy innych przestępstw, mają prawo do specjalistycznej pomocy psychologicznej, prawniczej oraz socjalnej, bez względu na ich status materialny czy sytuację rodzinno-środowiskową. Zapewnienie bezpłatnego dostępu do tych usług jest kluczowe dla zapewnienia dzieciom wsparcia w procesie zdrowienia oraz zapobiegania dalszym krzywdom.

Po drugie, dyrektywa ofiarowa wymaga od państw członkowskich podjęcia działań mających na celu zapobieganie wtórnej wiktymizacji dzieci, czyli dalszemu krzywdzeniu ich w trakcie trwania procedur sądowych i śledczych. Dzieci często doświadczają traumatycznych sytuacji w trakcie przesłuchań sądowych czy kontaktów z organami ścigania. Dyrektywa ofiarowa dąży do tego, aby te procedury były jak najmniej inwazyjne i stresujące dla dzieci, zapewniając im odpowiednie warunki, wsparcie oraz szacunek dla ich godności.

Po trzecie, dyrektywa ofiarowa nakłada na państwa członkowskie obowiązek dostosowania systemów prawa karnego i procedur sądowych do potrzeb dzieci jako ofiar przestępstw. Oznacza to, że organy ścigania oraz sądy powinny uwzględniać specyficzne potrzeby i ograniczenia dzieci w procesie postępowania karnego, zapewniając im odpowiednią reprezentację prawną, tłumacza, wsparcie psychologiczne oraz przesłuchania dostosowane do ich wieku i rozwoju.

Jednakże, mimo wprowadzenia dyrektywy ofiarowej pozostaje wiele wyzwań związanych z ochroną dzieci jako ofiar przestępstw. Wiele państw członkowskich, w tym Polska, boryka się z brakiem odpowiednich zasobów oraz wyspecjalizowanego personelu do udzielania wsparcia dzieciom. Ponadto, istnieją trudności w dostosowaniu procedur sądowych do potrzeb dzieci, szczególnie w przypadku młodszych dzieci czy dzieci z zaburzeniami rozwojowymi.

Dyrektywa ofiarowa stanowi ważny krok w kierunku zapewnienia dzieciom godnej ochrony i wsparcia jako ofiarom przestępstw. Jednak aby osiągnąć pełne skutki tego dokumentu, konieczne jest podjęcie dalszych działań na poziomie krajowym i europejskim, mających na celu wdrożenie i egzekwowanie przepisów.

Wesprzyj naszą kampanię i zapytaj kandydata na europosła, w jaki sposób zamierza chronić dzieci – ofiary przestępstw!

Kampania jest realizowana przy wsparciu organizacji #VSE (Victims Support Europe) oraz Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom i Rodzinie „Arka” im. ks. Juliana Żołnierkiewicza.

Kampania stanowi część projektu pt. „Popularyzacja zapisów europejskiej dyrektywy ustanawiającej normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw”, który jest dofinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach projektu SPLOT WARTOŚCI.

Zgodnie z art. 16 Dyrektywy 2012/29/UE zwanej Dyrektywą ds. Ofiar państwa członkowskie powinny zapewnić ofiarom przestępstw prawo do uzyskania w toku postępowania karnego decyzji w sprawie odszkodowania od sprawcy. Badania na temat wdrożenia Dyrektywy pokazują iż, dostęp ofiar do odszkodowania dla sprawcy może utrudniać szereg problemów tj.:

1) Orzeczenie nie zapada w postępowaniu karnym. Nierzadko decyzje dotyczące odszkodowania kierowane są do sądów cywilnych. Podaje się różne powody tego stanu rzeczy, w tym złożoność roszczenia lub ryzyko niepotrzebnej zwłoki.

2) Złożoność procesu składania wniosku i dostarczania dowodów. W zależności od jurysdykcji ofiary mogą napotkać duże obciążenia proceduralne, w tym związane z gromadzeniem dowodów, aby dochodzić swoich roszczeń odszkodowawczych w postępowaniu karnym.

3) Ograniczenie kosztów kwalifikowanych. Chociaż Dyrektywa stanowi, że decyzje powinny być podejmowane w rozsądnym terminie, nie ma definicji ani szczegółowych wytycznych wyjaśniających, co to oznacza. Doprowadziło to do dużych rozbieżności w terminach wydawania decyzji i niewielkiej zachęty do dostosowania organizacji postępowań i decyzji odszkodowawczych w celu zminimalizowania opóźnień

4) Wysokość odszkodowania nie pokrywa w pełni szkody. Państwa przyjmują różne podejścia do tego, jakie szkody powinny zostać zrekompensowane. Oznacza to, że w niektórych krajach wszelkie formy szkód materialnych i moralnych m.in. szkody emocjonalne i psychiczne, mogą być brane pod uwagę przy podejmowaniu każdej decyzji. W innych przypadkach kwalifikowalność może ograniczać się do szkód materialnych.

Zatem nawet w przypadku podjęcia decyzji, ramy czasowe płatności mogą mieć negatywny wpływ na wartość i wykorzystanie rekompensaty, zwłaszcza gdy płatność jest rozłożona na miesiące lub lata. Może mieć to miejsce w przypadku, gdy od sprawcy wymaga się jedynie dokonywania bardzo niewielkich płatności tygodniowych lub miesięcznych, np. zaliczki na podatek dochodowy. To skutecznie ogranicza możliwość wykorzystania wartości takiego odszkodowania na pokrycie wysokich kosztów początkowych, takich jak koszty pogrzebu lub opłaty medyczne. Nawet jeśli decyzję o przyznaniu odszkodowania dla sprawcy podejmą sądy karne, sprawca w rzeczywistości nie może dokonać żadnych płatności. Zmusza to ofiary do dochodzenia egzekucji na drodze sądów cywilnych lub do bezpośredniego kontaktu ze sprawcą.

Artykuł powstał w ramach grantu pt.: „Popularyzacja zapisów europejskiej dyrektywy ustanawiającej normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw”, który jest dofinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach projektu SPLOT WARTOŚCI.

W dniach 15-16 lutego br. w MOPS w Olsztynku odbyło się pierwsze szkolenie skierowane do pracowników sądów, policji, miejskich ośrodków pomocy społecznej, przedstawicieli organizacji pozarządowych, liderów społeczności lokalnych i osób w zakresie stosowania komunikacji z ofiarami przestępstw, której celem jest unikanie wtórnej wiktymizacji. Zajęcia były prowadzone przez Panią Ewę Szerszeniewską oraz Agatę Potkaj. Następne szkolenia odbędą się w dniach 14-15 marca 2024 r. w Olsztynku w siedzibie MOPS, przy ul. Niepodległości 19. Szkolenie zostało zorganizowane we współpracy z MOPS w Olsztynku.

Poniżej relacja zdjęciowa:

Szkolenia zostały realizowane w ramach grantu pt.: „Popularyzacja zapisów europejskiej dyrektywy ustanawiającej normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw”, który jest dofinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach projektu SPLOT WARTOŚCI.