Komunikacja z ofiarami przestępstw – nowa publikacja

Z ogromną radością przedstawiamy nową publikację autorstwa Agaty Potkaj i Krzysztofa Rubasa, przygotowaną przez Stowarzyszenie Wspierania Działań na Rzecz Osób Potrzebujących Pomocy DROGA. Książka zatytułowana „Słowa, które leczą” to praktyczny program szkoleniowy poświęcony skutecznej komunikacji z osobami pokrzywdzonymi przestępstwem oraz doświadczającymi przemocy i mowy nienawiści.

Publikacja dostarcza wiedzy i konkretnych narzędzi, które pozwalają lepiej rozumieć potrzeby osób dotkniętych przemocą – zarówno fizyczną, psychiczną, jak i symboliczną. Autorzy podkreślają znaczenie empatycznego słuchania, świadomego reagowania i budowania relacji opartej na zaufaniu, co jest kluczowe w procesie wsparcia i towarzyszenia osobom w kryzysie.

Materiał został opracowany z myślą o praktykach: psychologach, pedagogach, pracownikach socjalnych, funkcjonariuszach służb publicznych, ale także wszystkich osobach zaangażowanych w pomoc osobom pokrzywdzonym. Dzięki tej książce można nie tylko pogłębić wiedzę o psychologicznych mechanizmach traumy, ale również rozwinąć swoje kompetencje komunikacyjne, minimalizując ryzyko wtórnej wiktymizacji.

Publikacja dostępna jest obecnie tylko w wersji elektronicznej.

Zapraszamy do lektury wszystkich, którzy chcą wspierać innych – z szacunkiem, empatią i uważnością.

Publikacja została współfinansowana ze środków programu Erasmus Plus.

Podsumowanie kampanii społecznej przeciwko mowie nienawiści

W dniach od 12 do 22 marca 2025 r. został przeprowadzona kampania #NajpierwGłowaPotemMowa zrealizowana w Polsce i we Włoszech: w Polsce przez Stowarzyszenie DROGA, Federacja Organizacji Socjalnych Województwa Warmińsko-Mazurskiego FOSa, Stowarzyszenie Kobieta na PLUS, NEVER AGAIN Association – Stowarzyszenie NIGDY WIĘCEJ oraz Komenda Wojewódzka Policji w Olsztynie, a we Włoszech przez spółdzielnię socjalną Labins.

Poniżej krótkie podsumowanie naszych działań:

Liczba postów: 14

Łączna liczba udostępnień: 91

Całkowita liczba kliknięć: 1750

Liczba kliknięć linku: 210

Łączny czas oglądania materiałów wideo: 46 259 sekund (ok. 12 godzin i 50 minut)

🔝 Najbardziej angażujący post: #NajpierwGłowaPotemMowa

Liczba kliknięć: 372

Organizacja wspierająca kampanię – Olsztyński Telefon Zaufania.

Kampania została dofinansowana ze środków UE z programu Erasmus Plus w ramach projektu „Upskilling organisational potential of stakeholders in providing grassroots services to victims of hate crimes”.

Konferencja podsumowująca projekt UPGO

W dniu 4 kwietnia 2025 r. w Turynie została zorganizowana konferencja podsumowująca realizację projektu pt.:”Upskilling organisational potential of stakeholders in providing grassroots services to victims of hate crimes”. Projekt miał na celu stworzenie narzędzi edukacyjnych i instytucjonalnych wsparcia ofiar mowy nienawiści oraz stworzenie koalicji organizacji i instytucji w tym obszarze.

Mowa nienawiści to poważny problem społeczny ponieważ dotyka realnych ludzi – naszych sąsiadów, kolegów z pracy, członków lokalnej społeczności. Konsekwencje takich przestępstw nie ograniczają się tylko do strat materialnych czy fizycznych obrażeń. Równie bolesne są psychiczne skutki: strach, poczucie wykluczenia, utrata zaufania do innych. Często ofiary boją się szukać pomocy lub nie wiedzą, do kogo się zwrócić. Dlatego tak ważne jest, aby w otoczeniu tych osób znalazł się ktoś, kto zareaguje właściwie – wysłucha, uwierzy, wesprze i pokieruje dalej. Przestępstwa z nienawiści to działania motywowane uprzedzeniami, np. wobec pochodzenia, wyznania, orientacji czy niepełnosprawności. Ofiary takich przestępstw często nie wiedzą, gdzie szukać pomocy lub nie czują się bezpiecznie, by to zrobić.

Projekt został zrealizowany przez Stowarzyszenie DROGA, Labins przy wsparciu Federacji Organizacji Socjalnych FOSa z Olsztyna, stowarzyszenia NIGDY WIĘCEJ, Stowarzyszenie Kobieta Na Plus oraz Komendy Wojewódzkiej Policji w Olsztynie.

Konferencja oraz projekt jest współfinansowana ze środków programu Erasmus Plus.

Mowa nienawiści karmi się obojętnością i milczeniem

Mowa nienawiści nie działa w próżni – rośnie tam, gdzie nikt jej nie zatrzymuje. Gdy ofiary hejtu zostają same, przemoc słowna staje się coraz silniejsza. Ale pamiętaj: nie musisz mierzyć się z tym w samotności. My widzimy, słyszymy i jesteśmy tutaj, by Ci pomóc.

Nie daj się zastraszyć – masz prawo do wsparcia

💔 Hejt to nie „tylko słowa” – to przemoc, która zostawia ślady w psychice i emocjach.
💔 Obojętność otoczenia wzmacnia sprawców hejtu i sprawia, że ofiary czują się bezradne.
💔 Jeśli doświadczasz mowy nienawiści, pamiętaj, że istnieją ludzie i organizacje, które mogą Ci pomóc.

Jak możesz się bronić?

🤝 Nie milcz – szukaj wsparcia. Porozmawiaj z kimś, komu ufasz: przyjacielem, rodziną, nauczycielem, psychologiem.
📞 Sięgnij po pomoc. Istnieją instytucje i infolinie, które pomogą Ci radzić sobie z hejtem.
🛑 Zgłaszaj hejt. Przemoc słowna nie jest „normalna” – można i trzeba ją zgłaszać, zarówno w internecie, jak i w realnym świecie.
💙 Pamiętaj – to nie Twoja wina. To hejterzy mają problem, nie Ty.

Nie zostawiajmy ofiar hejtu samych. Jeśli widzisz, że ktoś doświadcza mowy nienawiści – zareaguj. Twoje wsparcie może uratować czyjeś poczucie własnej wartości, a nawet życie.

📞 Potrzebujesz pomocy? Zadzwoń pod telefon 19288. Wysłuchamy się i skierujemy do psychologa lub/i prawnika.

Nie musisz cierpieć w samotności – my widzimy, słyszymy i wspieramy!

💙 Udostępnij ten post – pokaż, że nie jesteś obojętny!

Jesteś ofiarą mowy nienawiści? Pomoc jest tylko jeden telefon od Ciebie!

Mowa nienawiści boli. Może podkopać poczucie własnej wartości, wywołać strach, a nawet prowadzić do poważnych problemów emocjonalnych. Jeśli doświadczasz hejtu – nie jesteś sam. Pomoc jest bliżej, niż myślisz. Wystarczy jeden telefon.

Nie ignoruj przemocy słownej

Słowa mogą ranić równie mocno jak czyny. Obraźliwe komentarze, groźby, upokarzanie – to wszystko ma realny wpływ na zdrowie psychiczne i poczucie bezpieczeństwa. Mowa nienawiści nie jest „tylko słowami” – to forma przemocy, z którą nie musisz zmagać się w samotności.

Masz prawo do wsparcia!

📞 Zadzwoń po pomoc – istnieją organizacje i infolinie, które pomogą Ci poradzić sobie z hejtem.
💬 Porozmawiaj z kimś, komu ufasz – rodzina, przyjaciele, nauczyciele lub psycholog mogą być Twoim wsparciem.
🛑 Nie zostawiaj hejtu bez reakcji – zgłaszaj mowę nienawiści w mediach społecznościowych i odpowiednim instytucjom.
💙 Pamiętaj – to nie Twoja wina. Hejt mówi więcej o sprawcy niż o Tobie.

Nie jesteś sam!

Jeśli doświadczasz mowy nienawiści, nie czekaj – sięgnij po wsparcie. Zasługujesz na szacunek i bezpieczeństwo. Jeden telefon może zmienić wszystko.

📞 Potrzebujesz pomocy? Zadzwoń pod 19288

💙 Podziel się tym postem – może ktoś w Twoim otoczeniu właśnie teraz potrzebuje pomocy.

Przestępstwa z nienawiści – skala, sprawcy i konsekwencje społeczne

Kampania #NajpierwGłowaPotemMowa realizowana od 17 do 21 marca ma na celu zwiększenie świadomości na temat mowy nienawiści i konsekwencji jej stosowania.

Przestępstwa z nienawiści to stosunkowo nowe zjawisko w polskim prawie. Zgodnie z przepisami prawa (art. 119, 256 i 257 k.k.), chronione są osoby, które należą do różnych grup, takich jak np. mniejszości narodowe, etniczne, rasowe, religijne, a także osoby o innych poglądach politycznych. Prawo zabrania również szerzenia ideologii nazistowskich, komunistycznych, faszystowskich i totalitarnych. Wszystko to ma na celu zapewnienie pokojowego życia w różnorodnym i demokratycznym społeczeństwie.

Skala zjawiska
Każdego roku od 30 do 300 osób zostaje skazanych za przestępstwa z nienawiści. Choć ich liczba rośnie, wciąż stanowią one tylko około 0,1% wszystkich przestępstw. Zaskakujące jest to, że wykrywalność tych przestępstw jest bardzo niska – tylko około 20% takich czynów zostaje wykrytych. Zwykle sprawcy otrzymują kary pozbawienia wolności w zawieszeniu, ograniczenia wolności lub grzywny. Choć takie przestępstwa są rzadkie, mają poważny wpływ na porządek społeczny.

Rodzaje przestępstw z nienawiści
Przestępstwa z nienawiści dzielą się na kilka typów:

  • Przestępstwa kryminalne
  • Przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu
  • Przestępstwa z użyciem przemocy (np. fizycznej, werbalnej lub symbolicznej).

Ponad połowa takich przestępstw odbywa się w internecie, co zalicza je do tzw. cyberprzestępczości.

Kto popełnia przestępstwa z nienawiści? Kim są ofiary?
Typowy sprawca to mężczyzna w wieku 20-40 lat, który mieszka w mieście, ma słabe wykształcenie,często jest bezrobotny lub jest pracownikiem fizycznym. Z kolei ofiarami najczęściej są muzułmanie, Ukraińcy, Żydzi, osoby czarnoskóre oraz Romowie.

Skutki dla ofiar
Przestępstwa z nienawiści mogą prowadzić do tzw. wiktymizacji wtórnej, czyli dalszego cierpienia ofiar po przestępstwie, a także wiktymizacji pośredniej, dotykającej ich bliskich. Choć często nie ma jednej konkretnej ofiary, takie przestępstwa nie mogą być uznane za przestępstwa „bez ofiar”. Są bowiem wymierzone przeciwko całym grupom mniejszościowym, a ich skutki mają charakter symboliczny, co może prowadzić do szerzenia strachu i nienawiści w społeczeństwie.

Przestępstwa z nienawiści to poważny problem społeczny, który wymaga uwagi i działań, by zmniejszyć jego skalę i skutki.

Kampania #NajpierwGłowaPotemMowa jest realizowana w Polsce i we Włoszech: w Polsce przez Stowarzyszenie DROGA, Federacja Organizacji Socjalnych Województwa Warmińsko-Mazurskiego FOSa, Stowarzyszenie Kobieta na PLUS, NEVER AGAIN Association – Stowarzyszenie NIGDY WIĘCEJ oraz Komenda Wojewódzka Policji w Olsztynie, a we Włoszech przez spółdzielnię socjalną Labins. Organizacja wspierająca kampanię – Olsztyński Telefon Zaufania.

Kampania została dofinansowana ze środków UE z programu Erasmus Plus w ramach projektu „Upskilling organisational potential of stakeholders in providing grassroots services to victims of hate crimes”. Treści kampanii nie reprezentują/ są tożsame ze stanowiskiem UE.

Życzliwość jest zaraźliwa – zarażaj dobrem!

Każdy z nas ma wpływ na to, jak wygląda świat wokół nas. Możemy szerzyć nienawiść, ale możemy też szerzyć dobro. W ramach kampanii „#Najpierw głowa, potem mowa” przypominamy, że pozytywne słowa i gesty mają niezwykłą moc – rozprzestrzeniają się, inspirując innych do tego samego.

Dobro mnoży się, gdy się nim dzielisz

Uśmiech, dobre słowo, uprzejmy komentarz – to drobne rzeczy, które mogą zmienić czyjś dzień, a nawet życie. Kiedy okazujemy życzliwość, nie tylko sprawiamy radość innym, ale też sami czujemy się lepiej. To reakcja łańcuchowa: im więcej dobra dajesz, tym więcej go otrzymujesz.

Jak zarażać życzliwością?

  • Zamiast krytyki – pochwal!
  • Zamiast hejtu – wesprzyj!
  • Zamiast obojętności – bądź uważny! Zwykłe „Jak się masz?” może dla kogoś wiele znaczyć.
  • Bądź wzorem – Twoje gesty mogą zachęcić innych do tego samego.

Każdy uśmiech, każde miłe słowo czy gest to iskra, która może zmienić czyjś dzień, a nawet uruchomić lawinę pozytywnych zmian. Dzięki życzliwości nie tylko sprawiamy radość innym – sami też czujemy się lepiej. A im więcej okażemy życzliwości, tym więcej dobra do nas wróci.

Dołącz do kampanii #NajpierwGłowaPotemMowa! Udostępnij ten artykuł lub nasz post i pokaż, że dobro jest zaraźliwe! Razem stwórzmy świat pełen życzliwości. 💬

Kampania #NajpierwGłowaPotemMowa jest realizowana w Polsce i we Włoszech: w Polsce przez Stowarzyszenie DROGA, Federacja Organizacji Socjalnych Województwa Warmińsko-Mazurskiego FOSa, Stowarzyszenie Kobieta na PLUS, NEVER AGAIN Association – Stowarzyszenie NIGDY WIĘCEJ oraz Komenda Wojewódzka Policji w Olsztynie, a we Włoszech przez spółdzielnię socjalną Labins. Organizacja wspierająca kampanię – Olsztyński Telefon Zaufania.

Kampania została dofinansowana ze środków UE z programu Erasmus Plus w ramach projektu „Upskilling organisational potential of stakeholders in providing grassroots services to victims of hate crimes”.

Treści kampanii nie reprezentują stanowiska UE.

Kryminologiczne aspekty mowy nienawiści

Kampania #NajpierwGłowaPotemMowa realizowana od 17 do 21 marca ma na celu zwiększenie świadomości na temat mowy nienawiści i konsekwencji jej stosowania.

Skąd się bierze mowa nienawiści?

Mowa nienawiści często wynika ze stereotypów, uprzedzeń, nietolerancji i chęci wykluczenia osób, które różnią się od większości. Dotyczy to różnych grup, takich jak osoby o określonej narodowości, religii, orientacji seksualnej, niepełnosprawności czy poglądach politycznych. Takie przestępstwa mogą przybierać formę przemocy fizycznej, werbalnej lub symbolicznej. Prawie połowa z nich dzieje się w internecie, głównie w postaci mowy nienawiści. Sprawcy często zamieszczają ekstremistyczne treści w sieci, grożą innym, niszczą mienie lub propagują skrajne poglądy podczas wydarzeń publicznych.

Kim są sprawcy?

Statystyki pokazują, że większość sprawców to mężczyźni (94%), a przestępstwa te popełniają osoby w różnych przedziałach wiekowych, choć po 50. roku życia odsetek sprawców znacznie spada. Zaskakująco duży udział wśród sprawców mają także nieletni, co może świadczyć o tym, że młodsze osoby są bardziej podatne na wpływ ideologii.

Zwalczanie przestępstw z nienawiści jest bardzo ważne, ponieważ zagrażają one pokojowemu życiu społecznemu. Zgodnie z tzw. piramidą nienawiści Allporta, takie przestępstwa mogą prowadzić do zaostrzenia konfliktów społecznych, a w skrajnych przypadkach nawet do pogromów czy czystek etnicznych.

Kampania #NajpierwGłowaPotemMowa jest realizowana w Polsce i we Włoszech: w Polsce przez Stowarzyszenie DROGA, Federacja Organizacji Socjalnych Województwa Warmińsko-Mazurskiego FOSa, Stowarzyszenie Kobieta na PLUS, NEVER AGAIN Association – Stowarzyszenie NIGDY WIĘCEJ oraz Komenda Wojewódzka Policji w Olsztynie, a we Włoszech przez spółdzielnię socjalną Labins. Organizacja wspierająca kampanię – Olsztyński Telefon Zaufania.

Kampania została dofinansowana ze środków UE z programu Erasmus Plus w ramach projektu „Upskilling organisational potential of stakeholders in providing grassroots services to victims of hate crimes”.

Treści kampanii nie reprezentują stanowiska UE.

Mowa nienawiści to trucizna, która zatruwa sprawcę i ofiarę

Czy zastanawiałeś się, jak działa nienawiść? To jak trucizna – rozprzestrzenia się, zatruwając nie tylko osobę, do której jest skierowana, ale także tego, kto ją szerzy. W ramach kampanii „Mowa nienawiści to trucizna, która zatruwa sprawcę i ofiarę” chcemy pokazać, że agresja słowna nikomu nie służy – rani, dzieli i niszczy relacje.

Kogo krzywdzi mowa nienawiści?

💔 Ofiarę – obraźliwe słowa mogą prowadzić do spadku samooceny, depresji, a nawet myśli samobójczych. Hejt w internecie czy w życiu codziennym może zostawić blizny na całe życie.
💔 Sprawcę – nienawiść nie daje siły, lecz ją odbiera. Osoby szerzące hejt często same żyją w gniewie, frustracji i negatywnych emocjach, które zatruwają ich psychikę i relacje.

Jak przerwać ten krąg?

Zamiast nienawiści – wybierz szacunek. To nie znaczy, że musisz się z kimś zgadzać, ale możesz wyrażać swoje opinie w sposób kulturalny.
Nie powielaj toksycznych treści. Im mniej przestrzeni na hejt, tym mniejsze jego zasięgi.
Reaguj na mowę nienawiści. Twoja postawa może komuś pomóc i przerwać łańcuch nienawiści.
Zadbaj o swoje emocje. Jeśli czujesz złość lub frustrację, poszukaj konstruktywnych sposobów na ich wyrażenie – rozmowa, sport, pasja.

Twórzmy zdrowszą przestrzeń

Świat pełen nienawiści jest toksyczny dla wszystkich. Zatrzymajmy się na chwilę i pomyślmy – czy nasze słowa budują, czy niszczą? Czy chcemy szerzyć truciznę, czy raczej odtrutkę w postaci szacunku i empatii?

Dołącz do kampanii! Udostępnij ten post i pokaż, że słowa mają moc. Zamiast zatruwać, wybierzmy język, który leczy.

Masz swoje doświadczenia związane z mową nienawiści? Podziel się nimi w komentarzu i pomóż innym zrozumieć, jak ważna jest zmiana.

Kampania #NajpierwGłowaPotemMowa jest realizowana w Polsce i we Włoszech: w Polsce przez Stowarzyszenie DROGA, Federacja Organizacji Socjalnych Województwa Warmińsko-Mazurskiego FOSa, Stowarzyszenie Kobieta na PLUS, NEVER AGAIN Association – Stowarzyszenie NIGDY WIĘCEJ oraz Komenda Wojewódzka Policji w Olsztynie, a we Włoszech przez spółdzielnię socjalną Labins. Organizacja wspierająca kampanię – Olsztyński Telefon Zaufania.

Kampania została dofinansowana ze środków UE z programu Erasmus Plus w ramach projektu „Upskilling organisational potential of stakeholders in providing grassroots services to victims of hate crimes”. Treści kampanii nie reprezentują stanowiska UE.

Najpierw głowa, potem mowa – zanim powiesz, pomyśl

Każde słowo, które wypowiadamy lub piszemy, ma moc. Może budować, wspierać i inspirować, ale może też ranić, poniżać i niszczyć. W ramach kampanii chcemy przypomnieć, jak ważne jest, by przed wypowiedzeniem opinii zastanowić się nad jej konsekwencjami.

Słowa mają znaczenie

Często w emocjach mówimy coś, czego później żałujemy. W internecie, gdzie komunikacja jest szybka i pozbawiona mimiki czy tonu głosu, jeszcze łatwiej o nieporozumienia. Złośliwy komentarz, ironiczna uwaga czy bezmyślnie rzucona obelga mogą wyrządzić krzywdę większą, niż nam się wydaje.

Jak unikać mowy nienawiści?

Zatrzymaj się na chwilę – zanim coś powiesz lub napiszesz, pomyśl, jak to zabrzmi dla drugiej osoby.
Wybieraj słowa mądrze – czy Twoja wypowiedź jest konstruktywna? Czy niesie wartość, czy tylko ból?
Nie podsycaj hejtu – nie udostępniaj i nie powielaj nienawistnych treści.
Bądź życzliwy – to, co dajesz innym, wraca do Ciebie. Twórz przestrzeń pełną szacunku.

Bądźmy zmianą, którą chcemy widzieć

Nasze słowa kształtują rzeczywistość wokół nas. Możemy używać ich do tworzenia atmosfery wsparcia i zrozumienia albo do niszczenia relacji i samooceny innych ludzi. Wybór należy do nas.

Odpowiedzialność karna za przestępstwa z nienawiści

Czy wiesz, że przestępstwa z nienawiści są uznawane za przestępstwa w większości europejskich systemów prawnych? Ich kryminalizacja opiera się na trzech głównych podejściach: wyróżnieniu ich jako odrębnej kategorii przestępstw, wprowadzeniu specjalnych typów przestępstw w ramach prawa karnego oraz uznaniu dyskryminacyjnej motywacji jako okoliczności obciążającej.

W Polsce do 2023 r. obowiązywał jedynie pierwszy model, w ramach którego przestępstwa z nienawiści były ujęte w Kodeksie karnym (art. 119, 256 i 257). Obejmują one m.in. stosowanie przemocy lub groźby bezprawnej z powodu przynależności do określonej grupy, propagowanie ustrojów totalitarnych i nawoływanie do nienawiści. Dopiero nowelizacja z 2023 r. wprowadziła trzeci model, uznając motywację dyskryminacyjną za okoliczność obciążającą (art. 53 k.k.), co rozszerzyło pojęcie przestępstw z nienawiści na inne czyny, takie jak zabójstwo, rozbój czy niszczenie mienia. Polski kodeks karny nie przewiduje jednak drugiego modelu, czyli kwalifikowanych typów przestępstw pospolitych, jak to ma miejsce np. na Litwie.

Najczęściej orzekane kary za przestępstwa z nienawiści to grzywna, ograniczenie wolności i kara pozbawienia wolności w zawieszeniu. Bezwzględne pozbawienie wolności stanowiło jedynie 5% orzeczeń, co wskazuje na ostrożność sądów w stosowaniu surowych sankcji.

Przestępstwa z nienawiści stanowią w Polsce jedynie 0,05% ogółu przestępstw, lecz ze względu na ich wysoką szkodliwość społeczną wymagają szczególnej uwagi i skuteczniejszych mechanizmów wykrywania oraz penalizacji.

Dołącz do kampanii! Udostępnij ten post i pokaż, że warto myśleć zanim się mówi. Razem możemy stworzyć przestrzeń, w której słowa niosą dobro, a nie krzywdę.

Kampania #NajpierwGłowaPotemMowa jest realizowana w Polsce i we Włoszech: w Polsce przez Stowarzyszenie DROGA, Federacja Organizacji Socjalnych Województwa Warmińsko-Mazurskiego FOSa, Stowarzyszenie Kobieta na PLUS, NEVER AGAIN Association – Stowarzyszenie NIGDY WIĘCEJ oraz Komenda Wojewódzka Policji w Olsztynie, a we Włoszech przez spółdzielnię socjalną Labins. Organizacja wspierająca kampanię – Olsztyński Telefon Zaufania.

Kampania jest dofinansowana przez UE w ramach programu E+ „Upskilling organisational potential of stakeholders in providing grassroots services to victims of hate crimes” przez Stowarzyszenie DROGA oraz LABINS (Włochy).

Treści przedstawione w kampanii nie reprezentują opinii UE.

Podziel się swoimi przemyśleniami w komentarzu! Jakie słowa zmieniły Twoje życie – na lepsze lub gorsze?